یکی وزرای دولت چند روز پیش در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره وجود نگرانی در حوزه امنیت اقتصادی گفته بود: «هیچ نیازی به رسانهای کردن مسائل مربوط به فساد اقتصادی وجود ندارد». به عقیده وی رسانه ای شدن پرونده های فساد، تاثیرگذار بر امنیت اقتصادی خواهد بود.
نگارنده به دلایلی که در ادامه این متن می آید این گفته را نه تنها چندان معقول و موثر در راه مبارزه با فساد نمی داند، بلکه حتی بر این اعتقاد است که بکارگیری، نضج و گسترش چنین فکری در دولت می تواند عواقب و عوارض به مراتب بدتری نسبت به شرایط کنونی، در پی داشته باشد.
رسالت رسانه ای مبارزه با فساد
رسانه ها و مطبوعات آزاد، به عنوان رکن چهارم دموکراسی، ابزار نیرومندی برای آگاهی افکار عمومی از رویدادهای جامعه و اطلاع شهروندان از ماهیت واقعی کارگزاران و مسؤلان هستند. رسانه ها به عنوان وجدان بیدار جامعه می توانند با شناسایی نواقص و ضعف های دولت، کمک شایانی به برطرف نمودن آنها نمایند.
در راه مبارزه با فساد و حاکم شدن شفافیت نیز، اگر رسانهها از آزادی و حمایت قانونی لازم برخوردار باشند، به نحو مؤثرتری این کارکرد را در جامعه ایفا خواهند کرد. مطبوعات و رسانهها بدون آنکه هزینهای برای دولت دربرداشته باشند به تجسس و نظارت بر رفتار دستگاههای دولت میپردازند و در امر بازرسی به طور غیرمستقیم به حکومت کمک میکنند. در این زمینه حتی می توان گفت هر اندازه آزادی بیان و مطبوعات بیشتر باشد، سیاستمداران برای حفظ موقعیت سیاسی و وجهة اجتماعی خود به میزان کمتری مرتکب فساد خواهند شد.
آزادی رسانه این تضمین را میدهد که فساد پنهان نماند و تابیدن نور به پستوهای مفسدین، به میزان فراوانی از رشد و گسترش فساد جلوگیری کند. همچنین افشای فساد اداری در رسانه ها، هزینههای اجتماعی و سیاسی فساد را برای مرتکبین آنها افزایش خواهد داد و پیگیری مداوم موارد فساد، از فراموش شدن، بی توجهی و یا حتی بایگانی شدن بدون دلیل پرونده های فساد جلوگیری خواهد کرد.
رسانه ها همواره و در هر شرایطی می توانند به عنوان یکی از حلقه های زنجیره مبارزه با فساد، نقش بی بدیلی در راه به حداقل رسانیدن فساد، رشوه و تبانی در اجتماع بازی کنند. محدود نمودن رسانه ها در این حوزه ضربات جبران ناپذیری به حاکم شدن اقتصاد سالم و کارآمد وارد خواهد نمود و راه را برای جولان عناصر و کارگزاران فاسد باز خواهد نمود. در این بین برعهده ارکان و نهادهای بازرسی، امنیتی و قضایی (به عنوان حلقه های دیگر زنجیره) نیز است که وظیفه خود را برای ریشه کن کردن فساد به نحو احسن انجام دهند و در این راه به جای در تنگنا قرار دادن رسانه ها، در پی افزایش قدرت آنها باشند و فکر نکنند در تاریکی و به دور از شفافیت می توانند در این راه موفق باشند.
نکته آخر؛ بدون شک نقش رسانه ها در راه مبارزه و افشای فساد و سوء استفاده از بیت المال نقش بسیار حیاتی و مهمی است و کمک فراوانی به وجود شفافیت در عرصه های مختلف خواهد نمود. حتی فراتر از این موضوع اگر چه ممکن است رسانه ها، گاهی تلاش کنند تا در راه مبارزه به فساد، نظرات حزبی، گروهی یا فردی خود را نیز دخیل نمایند، اما وجود جریان آزاد اطلاعات در یک جامعه مردمسالار، آنقدر ثبات خواهد داشت که مدام مورد سوءاستفاده قرار نگیرد و بالاخره رسواییهای اقتصادی و سیاسی مقامات دولتی فاش شود.مهدی موسوی، 28 دی (الف)92